Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) to coraz częściej diagnozowane schorzenie przewodu pokarmowego, które objawia się dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi wynikającymi z obecności nadmiernej liczby bakterii w jelicie cienkim. Diagnostyka SIBO opiera się na testach oddechowych, w których określa się poziom gazów w wydychanym powietrzu, takich jak wodór i/lub metan. Aby uzyskać najbardziej miarodajne wyniki, bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta do testu oddechowego. Sprawdźmy zatem, jak przygotować się do testu SIBO.
Jak przygotować się do badania SIBO?
Wiele osób skarżących się na częste wzdęcia i gazy jelitowe zwykle zastanawia się, jak przygotować się do badania SIBO w odpowiedni sposób. Otóż właściwe przygotowanie do badania SIBO jest warunkiem prawidłowego przeprowadzenia testu wodorowo-metanowego i uzyskania wiarygodnego wyniku. Przed przystąpieniem do badania SIBO należy pościć (nie spożywać żadnych pokarmów) przez minimum 14 godzin. W tym czasie nie można również pić nic, za wyjątkiem wody niegazowanej. Ostatni posiłek w przeddzień badania na SIBO powinien być ubogi w błonnik pokarmowy oraz nieduży objętościowo. Oprócz tego w dniu poprzedzającym badanie SIBO należy unikać:
- produktów zawierających węglowodany złożone (m.in.: pieczywa, makaronów, kasz, płatków zbożowych, ziemniaków, batatów, przetworów mącznych),
- mleka i produktów mlecznych zawierających laktozę (m.in.: jogurtów, kefirów, maślanki, serów twarogowych, serków wiejskich),
- soków i nektarów owocowych,
- produktów o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego, które opóźniają wydzielanie wodoru,
- produktów wzdymających (np. cebuli, czosnku, kapusty białej, śliwek, jabłek, gruszek, nasion roślin strączkowych, warzyw marynowanych).
Jakie leki odstawić przed testem SIBO?
Dobrze wiadomo, że niektóre leki i suplementy diety mają wpływ na wynik testu wodorowo-metanowego na SIBO. Dlatego tak ważne jest, aby dowiedzieć się, jak przygotować się do badania SIBO we właściwy sposób. Antybiotyki, inhibitory pompy protonowej (tj. leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego) oraz prokinetyki (tj. leki przyspieszające opróżnianie żołądka i pasaż jelitowy poprzez mechanizmy neurohumoralne) powinny być odstawione przynajmniej 4 tygodnie przed wykonaniem badania na SIBO. Na 2 tygodnie przed umówionym badaniem na SIBO zaleca się odstawić probiotyki i zabiegi lewatywy. Idąc dalej, na tydzień przed planowanym wodorowo-metanowym testem oddechowym w kierunku SIBO należy zrezygnować z przyjmowania suplementów diety zawierających w swoim składzie błonnik pokarmowy (np. nasiona babki płesznik, inulina, GOS, FOS). Warto również odstawić w tym okresie preparaty ziołowe o działaniu bakteriobójczym i przeciwgrzybiczym. Zaś stosowanie leków przeczyszczających (zwłaszcza laktulozy zalecanej w przewlekłych zaparciach) należy przerwać najpóźniej na 3 dni przed badaniem na SIBO. W dniu badania na SIBO można natomiast zażywać leki i suplementy diety, za wyjątkiem probiotyków, prebiotyków, prokinetyków, środków przeczyszczających, preparatów ziołowych o działaniu przeciwbakteryjnym, inhibitorów pompy protonowej oraz antybiotyków. Generalnie panuje zasada, iż podczas przygotowania do testu SIBO należy odstawić wszystkie nieistotne leki, suplementy diety i probiotyki. Obejmuje to dostępne bez recepty leki przeciwbólowe, leki przeciwalergiczne oraz leki zobojętniające kwas solny. Natomiast wszystkie niezbędne leki przyjęte w dniu badania należy popić tylko i wyłącznie szklanką niegazowanej wody, bez żadnych dodatkowych składników.
Co można jeść przed badaniem SIBO?
W przeddzień badania na SIBO należy wybierać tylko i wyłącznie produkty o niskim stopniu przetworzenia, np. mięso z piersi kurczaka lub indyka bez skóry zamiast gotowej szynki drobiowej, kabanosów, kiełbasy, czy parówek. Na 24-48 godzin przed badaniem SIBO można jeść głównie mięso (najlepiej chude), ryby i owoce morza, wywary mięsne (bez kości i innych dodatków), jaja kurze i przepiórcze, oleje roślinne, sól białą i pieprz czarny, a także niewielkie ilości ryżu białego gotowanego za każdym razem na świeżo w wodzie lub na parze. W przypadku gdy dana osoba (np. pacjent z chorobą przewlekłą) z określonych powodów medycznych nie może spożywać żadnego z dozwolonych pokarmów przed badaniem na SIBO, powinna skonsultować się ona z wykwalifikowanym dietetykiem klinicznym, aby dostosować dietę indywidualnie. Podobnie sprawa ma się z osobami na diecie roślinnej (zwłaszcza weganami), które będą wymagać zmodyfikowanej diety low FODMAP na potrzeby przygotowania do testu SIBO, gdyż nie spożywają wcale produktów pochodzenia zwierzęcego.
Artykuły publikowane na blogu są dla Ciebie przydatne? Jeśli tak, postaw mi wirtualną kawę w ramach podziękowania za moją pracę.
Jadłospis przed testem SIBO
Wiele osób pyta mnie o to, jak wygląda jadłospis przed testem SIBO. Otóż wśród produktów, które można jeść przed badaniem SIBO na 48 godzin w przypadku osób z zaparciami oraz na 24 godziny przed testem wodorowo-metanowym u pozostałych osób, wymienia się:
- Mięso (kurczak, indyk, chuda wołowina, wieprzowina, cielęcina, jagnięcina) – gotowane w wodzie, gotowane na parze, grillowane na grillu elektrycznym, pieczone w piekarniku, smażone na niewielkiej ilości oliwy,
- Ryby i owoce morza (wszystkie gatunki) – dozwolona obróbka termiczna jak wyżej,
- Jaja kurze i przepiórcze – dozwolona obróbka termiczna jak wyżej,
- Oliwę z oliwek,
- Olej rzepakowy,
- Olej z awokado,
- Ryż biały świeżo gotowany w wodzie lub na parze w ilości nie większej niż jedna mała filiżanka na dobę,
- Wywar przygotowany wyłącznie z mięsa, bez żadnych kości, chrząstek, warzyw, ziół i mieszanek przyprawowych,
- Sól biała,
- Pieprz czarny.
Uwaga – jeżeli określony pokarm nie figuruje na zamieszczonej liście oznacza to, że jest przeciwwskazany w jadłospisie przed testem SIBO.
Czy przed badaniem SIBO można pić kawę i herbatę?
Spora grupa osób przygotowujących się do pierwszego badania na SIBO przeszukuje Internet w celu znalezienia informacji, czy kawa lub herbata jest dozwolona przed testem SIBO. Otóż łagodna czarna kawa i słaba czarna herbata, bez dodatku żadnych substancji słodzących (w tym cukru), mleka, śmietanki, ani syropów mogą być spożywane w dniu poprzedzającym test na SIBO. Warto w tym miejscu podkreślić, iż zielona herbata oraz herbatki ziołowe są przeciwwskazane. Zaleca się natomiast, aby rano w dniu badania na SIBO każdy pacjent wypił szklankę niegazowanej wody (bez żadnych dodatków), co pomoże poprawić perystaltykę przewodu pokarmowego i usunąć bakterie jelitowe, które przyczyniają się do wzrostu stężenia wodoru w wydychanym powietrzu na czczo.
Czy przed badaniem na SIBO można palić papierosy?
Na 12 godzin przed rozpoczęciem badania na SIBO powinno się całkowicie zaprzestać palenia papierosów oraz żucia gumy. Jeżeli pacjent zapomniał lub nie wiedział o tych zaleceniach i zapalił papierosa, wciąż możliwe jest przeprowadzenie badania na SIBO na niskim wyjściowym stężeniu wodoru w wydychanym powietrzu (do 5 ppm). W sytuacji gdy u pacjenta stwierdza się wielokrotnie podwyższone wyjściowe stężenie wodoru w wydychanym powietrzu, często zaleca się wykonanie pomiaru zawartości wydychanego tlenku węgla (CO) za pomocą Smokerlyzera, aby ustalić, czy palił on papierosy przed badaniem na SIBO. Ażeby uniknąć konieczności powtórzenia testu, warto dokładnie wiedzieć, jak przygotować się do badania SIBO wodorowo-metanowego.
Czy mogę umyć zęby przed testem SIBO?
Przystępując do testu SIBO, każdy pacjent powinien mieć umyte zęby. Przed badaniem SIBO zalecane jest zastosowanie płynu antyseptycznego do płukania jamy ustnej. Przeciwwskazane jest natomiast użycie pasty do zębów, która zawiera w swoim składzie ksylitol. Oprócz tego osoby noszące protezy dentystyczne nie mogą stosować kleju do protez w dniu badania SIBO.
Wysoki poziom wodoru w wydychanym powietrzu już na samym początku badania SIBO - o czym świadczy?
Przekonajmy się dlaczego dokładnie przeczytanie instrukcji o tym, jak przygotować się do badania SIBO wodorowo-metanowego jest tak istotne. Wiemy już, że każdy pacjent przystępujący do testu SIBO powinien być na czczo, aby uzyskać wiarygodne wyniki. Można to sprawdzić w bardzo prosty sposób, a mianowicie wystarczy zmierzyć początkowe stężenie wodoru w wydychanym powietrzu. Wyjściowe stężenie wydychanego wodoru nie powinno być wyższe niż 10 ppm, a najlepiej gdy nie przekracza 5 ppm. W większości przypadków, gdy początkowa wartość wodoru w wydychanym powietrzu wynosi 10 ppm lub jest wyższa, nie należy przeprowadzać testu SIBO. W takiej sytuacji, pacjent musi przyjść na badanie kolejnego dnia lub w innym dogodnym terminie, gdy będzie odpowiednio przygotowany i po co najmniej 16 godzinach postu. Warto zatem szanować swój oraz cudzy czas i dobrze przygotować się do badania SIBO, aby wyeliminować konieczność powtórnego badania.
Potrzebujesz konsultacji dietetycznej z doświadczonym dietetykiem? Sprawdź najbliższe wolne terminy i skorzystaj z fachowej pomocy.
Mateusz Durbas - ZnanyLekarz.pl
Artykuły opublikowane na blogu mateuszdurbas.pl nie stanowią profesjonalnej porady medycznej, ani wskazówki dietetyka indywidualnie dopasowanej do potrzeb pacjenta. Przedstawione informacje stanowią tylko i wyłącznie ogólne zalecenia, które nie mogą stanowić podstaw do wprowadzenia określonej diety, leku, czy suplementu diety. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających istotny wpływ na życie, zdrowie oraz samopoczucie psychofizyczne koniecznie trzeba skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, aby uzyskać fachową i zindywidualizowaną pomoc medyczną.
UWAGA - kopiowanie oraz rozpowszechnianie treści jest zabronione przez Mateusz Durbas Dietetyk Kliniczny i Sportowy ©2024. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.).
Źródło fotografii: pexels.com
Piśmiennictwo:
- Rezaie A, Buresi M, Lembo A, et al.: Hydrogen and Methane-Based Breath Testing in Gastrointestinal Disorders: The North American Consensus. Am J Gastroenterol. 2017 May;112(5):775-784.
- Pimentel M, Saad RJ, Long MD, et al.: ACG Clinical Guideline: Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Am J Gastroenterol. 2020 Feb;115(2):165-178.
- Baker JR, Chey WD, Watts L, et al.: How the North American Consensus Protocol Affects the Performance of Glucose Breath Testing for Bacterial Overgrowth Versus a Traditional Method. Am J Gastroenterol. 2021 Apr;116(4):780-787.
- Pitcher CK, Farmer AD, Haworth JJ, et al.: Performance and Interpretation of Hydrogen and Methane Breath Testing Impact of North American Consensus Guidelines. Dig Dis Sci. 2022 Dec;67(12):5571-5579.
- Skrzydło-Radomańska B, Cukrowska B.: How to Recognize and Treat Small Intestinal Bacterial Overgrowth? J Clin Med. 2022 Oct 12;11(20):6017.