Ketchup to niewątpliwie jeden z najczęściej stosowanych dodatków do tostów, pizzy, zapiekanek, sałatek oraz potraw mięsnych i jajecznych. Najczęściej kojarzy się go z gęstym sosem pomidorowym, który jest dostępny na sklepowych półkach w plastikowym opakowaniu lub szklanym słoiku. Ketchup zawiera spore ilości potasu oraz likopenu, które mają wiele udowodnionych właściwości prozdrowotnych, dzięki czemu wywierają pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Ile ma kalorii ketchup?

W super- i hipermarketach oraz sklepach dyskontowych można obecnie spotkać różne rodzaje ketchupów, w tym między innymi ketchup łagodny, pikantny, meksykański, sycylijski, kaszubski, do szaszłyków, bezglutenowy, premium, bio, dla dzieci, bez octu, bez cukru i bez konserwantów oraz o obniżonej zawartości kalorii (light). Ketchup zawiera średnio około 100-110 kcal w przeliczeniu na 100 g produktu (niespełna 7 łyżek). Wedle tych danych jedna łyżka tradycyjnego ketchupu, która waży 15 g dostarcza mniej więcej 15-20 kcal. Ponadto w niektórych super- i hipermarketach można bez problemu znaleźć także ketchup o obniżonej zawartości kalorii, który dostarcza jedynie 45 kcal w przeliczeniu na 100 g produktu. Oznacza to, że jedna łyżka ketchupu o obniżonej zawartości kalorii dostarcza niespełna 7 kcal. Ketchup o obniżonej zawartości kalorii może być zatem bezpiecznie włączany do diety osób z nadwagą i otyłością, które przestrzegają diety redukcyjnej po to, aby schudnąć.

Czy ketchup jest zdrowy? Jakie właściwości zdrowotne ma ketchup?

Dostępny w handlu ketchup jest zwykle utożsamiany z żywnością wysokoprzetworzoną i nie do końca zdrową. Wynika to z faktu, iż producenci często dodają do ketchupu całkiem duże ilości cukru i/lub syropu glukozowo-fruktozowego oraz soli, a więc składników, które mają negatywny wpływ na organizm człowieka. Poza tym ketchup może zawierać konserwanty, takie jak na przykład sorbinian potasu (E202) lub benzoesan sodu (E211), które u niektórych osób mogą prowadzić do pojawienia się reakcji alergicznej. Pomimo tego, iż ketchup kojarzy się wielu konsumentom z niezdrową żywnością, to niektóre jego składniki wykazują liczne prozdrowotne właściwości. Niewątpliwie duża w tym zasługa pomidorów, które są dobrym źródłem potasu, likopenu oraz witaminy C.

Potas bierze udział w metabolizmie białek i węglowodanów, aktywacji licznych enzymów ustrojowych oraz regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej i ciśnienia osmotycznego komórek organizmu. Zawarty w ketchupie potas przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi oraz zmniejszenia ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego i udaru mózgu. Zaś likopen jest bioaktywnym związkiem zaliczanym do grupy karotenoidów, który wykazuje silne właściwości przeciwutleniające. Ketchup jest bogaty w likopen, który na dodatek wchłania się znacznie lepiej niż ten, który jest zawarty w świeżych pomidorach. Jak się bowiem okazuje, obróbka termiczna (np. gotowanie lub pieczenie) i dodatek tłuszczu (np. oleju rzepakowego lub oliwy z oliwek extra virgin) do pomidorów powoduje zwiększenie przyswajalności likopenu z przewodu pokarmowego.

Przeprowadzone badania pokazały, że wysokie spożycie likopenu istotnie obniża ryzyko rozwoju raka prostaty u mężczyzn, a także może zmniejszać ryzyko zachorowania na raka trzustki oraz raka żołądka. Na domiar tego, dobrej jakości ketchup bogaty w likopen (np. domowy z dużej ilości pomidorów) może prowadzić do spadku stężenia cholesterolu całkowitego i frakcji LDL (tzw. „złego” cholesterolu) w surowicy krwi, obniżenia skurczowego ciśnienia krwi oraz redukcji ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (np. choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu i nadciśnienia tętniczego). Stwierdzono również, ze likopen może wzmacniać kości. Reasumując należy stwierdzić, że domowy oraz odpowiednio dobrany w sklepie ketchup jest zdrowy, zwłaszcza gdy jest regularnie włączany w umiarkowanych ilościach do dobrze zbilansowanej i zróżnicowanej diety.

Ketchup - przeciwwskazania, czyli kto nie powinien jeść ketchupu?

Ketchup jest produktem bezpiecznym dla zdrowia człowieka, który nie wywołuje żadnych negatywnych objawów ubocznych u przeważającej większości konsumentów. Niektóre osoby mogą być jednak uczulone na pomidory lub inne składniki zawarte w ketchupie (np. przyprawy, konserwanty) i wówczas konieczne jest całkowite wykluczenie takiego produktu z diety. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że osoby uczulone na lateks będą jednocześnie miały nadwrażliwość pokarmową na pomidory. Ze względu na wysoką zawartość soli, ketchup nie powinien być regularnie spożywany w dużych ilościach przez pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz przewlekłą chorobą nerek. Poza tym wszystkie osoby z nadwagą i otyłością, dla których priorytetem jest redukcja nadmiernej masy ciała, powinny unikać częstego włączania do diety dużych ilości ketchupu o wysokiej zawartości cukru. Ketchup zawierający sporo cukrów prostych nie jest również zalecany u pacjentów z insulinoopornością i cukrzycą typu 2, a już zwłaszcza w większych ilościach w ciągu dnia.

Ketchup a refluks - czy można jeść ketchup przy refluksie?

Ketchup, a już zwłaszcza pikantny nie jest zalecany dla pacjentów z chorobą refluksową przełyku oraz przewlekłym zapaleniem błony śluzowej żołądka. Wynika to z faktu, iż ketchup może podrażniać ścianę przełyku, pobudzać wydzielanie soku żołądkowego oraz stymulować receptory nerwów czuciowych w zmienionej zapalnie błonie śluzowej, powodując w ten sposób uczucie bólu. Ponadto ketchup może obniżać napięcie dolnego zwieracza przełyku, co często prowadzi do wystąpienia objawów refluksu. Warto jednak sprawdzić indywidualną tolerancję na ketchup łagodny, gdyż może się okazać, iż niektóre osoby z chorobą refluksową przełyku i/lub zapaleniem błony śluzowej żołądka będą dobrze tolerować niewielkie ilości takiego produktu (np. 1-2 łyżki na porcję).

Czy ketchup ma histaminę? Czy można jeść ketchup przy nietolerancji histaminy?

Literatura fachowa donosi, iż ketchup zawiera histaminę w ilości średnio 20-25 mg/kg, czyli około 20% wyższej niż świeże pomidory. Zawartość histaminy w ketchupie jest jednak silnie zależna od temperatury i długości okresu przechowywania produktu. Im dłuższy jest okres czasu przechowywania ketchupu, tym większe stężenie histaminy. Z tego powodu pacjenci z podejrzeniem nietolerancji histaminy oraz wszystkie osoby, u których migrenowe bóle głowy nasilają się po spożyciu pomidorów i produktów pomidorowych, powinny unikać regularnego włączania do diety ketchupu. Podejrzewasz u siebie nietolerancję histaminy? Sprawdź, czym jest dieta antyhistaminowa i czy może być skuteczna w łagodzeniu objawów nadwrażliwości na histaminę zawartą w pokarmach.

Darmowe treści publikowane na blogu są dla Ciebie przydatne? Jeśli tak, postaw mi wirtualnę kawę. Dziękuję, pozwoli mi to publikować więcej wartościowych i bezpłatnych artykułów.

Szukasz pomysłów i inspiracji na smaczne oraz łatwe i szybkie w wykonaniu dania? Zobacz szeroką ofertę gotowych jadłopisów w moim sklepie internetowym.

Jeśli potrzebujesz natomiast konsultacji dietetycznej, pamiętaj o tym, że mój kalendarz jest dla Ciebie otwarty. Sprawdź najbliższe wolne terminy i skorzystaj z fachowej pomocy.

Piśmiennictwo:

1. Kowalczyk D, Baraniak B.: Zawartość likopenu i właściwości przeciwutleniające wybranych ketchupów łagodnych. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLV, 2012, 3, 494–499.
2. Yang T, Yang X, Wang X, et al.: The role of tomato products and lycopene in the prevention of gastric cancer: a meta-analysis of epidemiologic studies. Med Hypotheses. 2013 Apr;80(4):383-8.
3. Rowles JL 3rd, Ranard KM, Applegate CC, et al.: Processed and raw tomato consumption and risk of prostate cancer: a systematic review and dose-response meta-analysis. Prostate Cancer Prostatic Dis. 2018 Sep;21(3):319-336.
4. Cheng HM, Koutsidis G, Lodge JK, et al.: Lycopene and tomato and risk of cardiovascular diseases: A systematic review and meta-analysis of epidemiological evidence. Crit Rev Food Sci Nutr. 2019;59(1):141-158.
5. Li H, Chen A, Zhao L, et al.: Effect of tomato consumption on fasting blood glucose and lipid profiles: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Phytother Res. 2020 Aug;34(8):1956-1965.

Artykuły opublikowane na blogu mateuszdurbas.pl nie stanowią profesjonalnej porady medycznej, ani wskazówki dietetyka indywidualnie dopasowanej do potrzeb pacjenta. Przedstawione informacje stanowią tylko i wyłącznie ogólne zalecenia, które nie mogą stanowić podstaw do wprowdzenia określonej diety, leku, czy suplementu diety. Przed podjęciem jakichkolwiek działań mających istotny wpływ na życie, zdrowie oraz samopoczucie psychofizyczne koniecznie trzeba skontaktować się z lekarzem lub innym specjalistą, aby uzyskać fachową i zindywidualizowaną pomoc medyczną.

UWAGA - kopiowanie oraz rozpowszechnianie treści jest zabronione przez Mateusz Durbas Dietetyk Kliniczny i Sportowy © 2023. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.).