Nadmierna masa ciała, aw szczególności duża ilość tkanki tłuszczowej nagromadzonej w okolicy brzucha jest pozytywnie związana z ryzykiem wystąpienia wielu przewlekłych chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca typu 2, nowotwory oraz schorzenia układu sercowo-naczyniowego (m.in.: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca naczyń krwionośnych, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia). W obiegowej opinii już od wielu lat upowszechniło się przekonanie, że regularna konsumpcja napojów alkoholowych, zwłaszcza piwa wyraźnie sprzyja odkładaniu się tłuszczu zapasowego w części brzusznej. Wspomniane zjawisko potocznie określane jest jako „piwny brzuch” lub „brzuch piwosza”.

Jakie składniki występują w piwie?

• Białka,
• Węglowodany,
• Etanol,
• Witaminy z grupy B (m.in.: B₂, B₃, B₄, B₅, B₆, B₉),
• Potas,
• Fosfor,
• Magnez,
• Wapń,
• Sód,
• Mangan,
• Selen,
• Krzem,
• Fluor,
• Polifenole,
• Fitoestrogeny,
• β-glukany,
• Kwasy organiczne (np. izohumulony o potencjalnych właściwościach przeciwnowotworowych).

Czy regularne picie piwa rzeczywiście zwiększa obwód talii?

Piwo jest najczęściej spożywanym napojem alkoholowym na całym świecie, a jego wpływ na zdrowie człowieka jest nadal kontrowersyjny. Chociaż wydaje się, że piwo ma bezpośredni wpływ na przyrost masy ciała i obwód talii u mężczyzn, w chwili obecnej nie ma jednak wystarczających dowodów potwierdzających, iż umiarkowane spożycie (do 500 ml na dzień) jest związane z otyłością ogólną lub brzuszną, aczkolwiek dzienne dawki powyżej 500 ml znacznie zwiększają ryzyko przyrostu masy ciała i braku powodzenia procesu odchudzania. Może to wynikać z wartości odżywczej piwa, które zawiera nie tylko alkohol, lecz także znacznie więcej węglowodanów niż inne napoje alkoholowe, co dodatkowo zwiększa jego kaloryczność. Warto podkreślić, że 1 g alkoholu dostarcza 7 kcal, co w przypadku tradycyjnego piwa o zawartości nieco ponad 5 % alkoholu oznacza, iż jeden półlitrowy kufel piwa zawiera blisko 250 kcal. Dla porównania, jeden kieliszek (100 ml) czerwonego wytrawnego wina dostarcza jedynie 68 kcal, natomiast jeden kieliszek (100 ml) białego półwytrawnego wina to 81 kcal. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że regularna wysoka konsumpcja tradycyjnego piwa w połączeniu ze słonymi przekąskami (m.in.: chipsy, frytki, pizza, popcorn, paluszki, orzeszki ziemne, karkówka z grilla) stanowi gigantyczny zastrzyk kalorii, które niewątpliwie zostaną zdeponowane w postaci zapasowej tkanki tłuszczowej u zdecydowanej większości koneserów złocistego trunku. Z kolei okazjonalne spożycie tradycyjnego piwa w umiarkowanej ilości (1 – 2 półlitrowe kufle piwa) lub piwa bezalkoholowego niekoniecznie prowadzi do zwiększenia masy ciała, nawet u osób otyłych.

W jaki sposób spożycie piwa wpływa na zdrowie?

• Zwiększa o 12 – 17 % ryzyko wzrostu obwodu talii u mężczyzn i kobiet, którzy zwyczajowo spożywają 1 litr piwa dziennie.
• Zwiększa stężenie cholesterolu całkowitego we krwi przeciętnie o 3,52 mg/dl.
• Zwiększa poziom lipoprotein o dużej gęstości HDL (tzw. „dobrego cholesterolu”) w osoczu krwi średnio o 3,63 mg/dl.
• Zwiększa stężenie apolipoproteiny A1(ApoA1) w surowicy krwi przeciętnie o 0,16 mg/dl. ApoA1 jest głównym białkiem lipoprotein frakcji HDL, które odpowiedzialne jest za działanie przeciwmiażdżycowe.
• Poprawia przepływ krwi w naczyniach krwionośnych oraz ich elastyczność.
• Zmniejsza ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego w przypadku umiarkowanego spożycia (nie więcej niż 7 półlitrowych piw na tydzień), w porównaniu z osobami całkowicie powstrzymującymi się od spożycia alkoholu oraz pijącymi sporadycznie.
• Obniża śmiertelność ogólną w przypadku umiarkowanej konsumpcji (nie więcej niż 4 półlitrowe piwa w skali całego tygodnia).
• Nieznacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 (o 4 %) w przypadku umiarkowanego spożycia (nie więcej niż 7 półlitrowych piw w perspektywie całego tygodnia, w tym maksymalnie 1 półlitrowe piwo na dobę) u mężczyzn.
• Zwiększa gęstość mineralną kości oraz obniża o 34 % ryzyko złamania biodra u kobiet i mężczyzn w sytuacji niskiego spożycia (maksymalnie 1 półlitrowe piwo na tydzień).
• U osób zwyczajowo spożywających od 200 do 600 ml tradycyjnego piwa dziennie obserwuje się wyższe stężenia kwasu masłowego (krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy, który stanowi źródło energii dla komórek nabłonka jelitowego) w kale, w porównaniu z osobami sporadycznie spożywającymi alkohol, co sugeruje potencjalnie korzystny wpływ umiarkowanego spożycia piwa na zdrowie jelit.

Warto jednak nadmienić o tym, że w świetle aktualnie dostępnej literatury naukowej, regularna konsumpcja alkoholu, nawet w małej lub umiarkowanej ilości nie wydaje się być zachowaniem sprzyjającym zdrowiu.

Podsumowanie

• Choć powszechnie uważa się, że wysoka częstotliwość spożycia piwa bezpośrednio przyczynia się do wzrostu masy tłuszczu w jamie brzusznej i w ten sposób sprzyja rozwojowi nadwagi i otyłości, to jednak dotychczas przeprowadzone badania nie wspierają tego twierdzenia.
• Wydaje się, że zwiększony obwód talii potocznie nazywany „piwnym brzuchem”, który często obserwuje się u zagorzałych konsumentów piwa wynika raczej z prowadzenia ogólnie niezdrowego stylu życia (tj. złych nawyków żywieniowych, braku aktywności fizycznej, palenia papierosów, nieregularnego snu), aniżeli wyłącznie samego spożycia piwa.
• Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, okazjonalne spożycie tradycyjnego piwa w umiarkowanej ilości (1 – 2 piwa w ciągu dnia) nie wywiera negatywnego wpływu na masę ciała i obwód talii, natomiast regularnie wysokie spożycie piwa (w szczególności słodzonego) w połączeniu z konsumpcją żywności ultra przetworzonej niewątpliwie prowadzi do wzrostu zasobów tłuszczu zapasowego.

Piśmiennictwo:         

1. Schütze M, Schulz M, Steffen A, et al.: Beer consumption and the 'beer belly': scientific basis or common belief? Eur J Clin Nutr. 2009 Sep;63(9):1143-9.
2. Bendsen NT, Christensen R, Bartels EM, et al.: Is beer consumption related to measures of abdominal and general obesity? A systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2013 Feb;71(2):67-87.
3. Osorio-Paz I, Brunauer R, Alavez S.: Beer and its non-alcoholic compounds in health and disease. Crit Rev Food Sci Nutr. 2020;60(20):3492-3505.
4. Trius-Soler M, Vilas-Franquesa A, Tresserra-Rimbau A, et al.: Effects of the Non-Alcoholic Fraction of Beer on Abdominal Fat, Osteoporosis, and Body Hydration in Women. Molecules. 2020 Aug 27;25(17):3910.
5. González-Zancada N, Redondo-Useros N, Díaz LE, et al.: Association of Moderate Beer Consumption with the Gut Microbiota and SCFA of Healthy Adults. Molecules. 2020 Oct 17;25(20):4772.
6. Spaggiari G, Cignarelli A, Sansone A., et al.: To beer or not to beer: A meta-analysis of the effects of beer consumption on cardiovascular health. PLoS One. 2020 Jun 3;15(6):e0233619.
7. Marcos A, Serra-Majem L, Pérez-Jiménez F, et al.: Moderate Consumption of Beer and Its Effects on Cardiovascular and Metabolic Health: An Updated Review of Recent Scientific Evidence. Nutrients. 2021 Mar 9;13(3):879.

UWAGA - kopiowanie oraz rozpowszechnianie treści jest zabronione przez Mateusz Durbas Dietetyk Kliniczny i Sportowy © 2022. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.).