Łojotokowe zapalenie skóry jest częstą przewlekłą i nawracającą chorobą zapalną skóry, która zwykle dotyka osoby w średnim i starszym wieku, zwłaszcza w okresie zimowym. Szczyt zachorowań występuje w pierwszych trzech miesiącach życia, w okresie dojrzewania oraz w wieku dorosłym z apogeum w przedziale wiekowym 40 – 60 lat.

U kogo występuje łojotokowe zapalenie skóry?

Mężczyźni są częściej dotknięci tym schorzeniem niż kobiety (3,0 % vs. 2,6 %) we wszystkich grupach wiekowych co wskazuje, że łojotokowe zapalenie skóry może być istotnie powiązane z produkcją hormonów płciowych, takich jak androgeny. Ponadto, wyprysk łojotokowy częściej występuje u pacjentów z obniżoną odpornością oraz zaburzeniami neurologicznymi i chorobami psychicznymi, w tym chorobą Parkinsona, urazowym uszkodzeniem mózgu, padaczką, porażeniem nerwu twarzowego, uszkodzeniem rdzenia kręgowego, czy depresją.

Jakie są przyczyny łojotokowego zapalenia skóry?

Chociaż przyczyna łojotokowego zapalenia skóry nie została dotychczas ustalona, aktualne dowody sugerują, że określone czynniki mogą predysponować ludzi do wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry. Oprócz uwarunkowań genetycznych czynniki te obejmują płeć męską, jasny kolor skóry, sezon zimowy, stres emocjonalny oraz dużą liczbę drożdży z rodzaju Malassezia na skórze. Ponadto, łojotokowe zapalenie skóry cechuje się kilkoma wspólnymi objawami klinicznymi z innymi przewlekłymi chorobami zapalnymi skóry, w szczególności z łuszczycą i atopowym zapaleniem skóry. Wyprysk łojotokowy zazwyczaj występuje na skórze głowy, twarzy, okolicy zausznej i górnej części klatki piersiowej, powodując złuszczanie się naskórka, stan zapalny oraz świąd skóry, a także nierzadko pojawienie się zauważalnego rumienia. W związku z tym, iż standardowe sposoby leczenia łojotokowego zapalenia skóry, takie jak stosowane miejscowo lub doustnie środki przeciwgrzybicze i miejscowo kortykosteroidy zapewniają chorym co najwyżej tymczasową ulgę, konieczne jest zidentyfikowanie modyfikowalnych czynników stylu życia, które mogą dodatkowo zmniejszyć obciążenie chorobą.

Jakie znaczenie ma dieta w łojotokowym zapaleniu skóry?

Na początku 2019 roku w czasopiśmie Journal of Investigative Dermatology ukazały się wyniki badania przekrojowego z udziałem 4379 osób, z czego 636 (14,5 %) badanych miało zdiagnozowane łojotokowe zapalenie skóry. Celem tego badania było ustalenie czy określone wzorce żywieniowe są związane z występowaniem łojotokowego zapaleniem skóry. Zespół holenderskich naukowców zaobserwował, że uczestnicy, których sposób odżywiania charakteryzował się wysokim spożyciem owoców mieli mniejsze o 25 % ryzyko rozwoju łojotokowego zapalenia skóry po uwzględnieniu czynników zakłócających. Ponadto stwierdzono, że dieta zachodnia o wysokiej zawartości czerwonego mięsa i mocno przetworzonej żywności (m.in.: słodyczy, słonych przekąsek, słodkich napojów gazowanych, dań typu fast-food) była związana z wyższym aż o 47 % ryzykiem wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry u kobiet.

Dlaczego pacjenci z łojotokowym zapaleniem skóry powinni jeść sporo warzyw i owoców?

Ważne jest, aby pacjenci z łojotokowym zapaleniem skóry postępowali zgodnie z wytycznymi, które zalecają konsumpcję warzyw i owoców jak najczęściej i w jak największej ilości, przy czym co najmniej 400 g na dzień, najlepiej w minimum pięciu porcjach. Spożywanie owoców może zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry między innymi poprzez dostarczanie szerokiej gamy witamin, składników mineralnych i innych bioaktywnych związków, takich jak błonnik pokarmowy czy antyoksydanty, które, jak wykazano przyczyniają się do redukcji stanu zapalnego w wielu chorobach. Ponadto owoce zawierają kilka składników odżywczych, które mogą służyć jako dawcy grup metylowych dla wielu reakcji biologicznych, co może zapobiegać szybkiej ekspresji genów odpowiedzialnych za procesy zapalne. Inną możliwą hipotezą, według której spożycie owoców korzystnie wpływa na zdrowie skóry jest obecność w owocach cytrusowych psoralenów, wykazujących działanie zwiększające wrażliwość skóry na promieniowanie ultrafioletowe. Zwiększona wrażliwość skóry na promieniowanie ultrafioletowe może mieć pozytywny wpływ na łojotokowe zapalenie skóry, ponieważ obserwuje się, iż ta przewlekła, nawrotowa dermatoza zapalna występuje znacznie rzadziej w miesiącach letnich. Warto również podkreślić, że dysbioza jelitowa (zaburzenie ilościowe i jakościowe składu mikroorganizmów jelitowych) jest powiązana z występowaniem przewlekłych chorób zapalnych skóry, takich jak atopowe zapalenie skóry oraz łuszczyca. W związku tym uważa się, iż korzystny wpływ zwiększonego spożycia owoców na łojotokowe zapalenie skóry może być częściowo spowodowany prebiotycznym działaniem owocowego błonnika pokarmowego takiego jak choćby pektyna, która stymuluje rozwój pożądanej mikrobioty jelitowej, co wiąże się z niższym ogólnoustrojowym stanem zapalnym i lepszą funkcją odpornościową. 

Czy mikrobiota jelitowa wpływa na łojotokowe zapalenie skóry?

Amerykańscy naukowcy z Uniwersytetu w Arizonie zauważyli, że łojotokowe zapalenie skóry jest ściśle powiązane z czynnikami dietetycznymi i może być modulowane przez odpowiednią podaż biotyny w diecie oraz/lub stosowanie określonych szczepów bakterii probiotycznych. W fachowym piśmiennictwie z ostatnich lat pojawiły się liczne doniesienia, które wskazują, że zaburzeniom przewodu pokarmowego często towarzyszą dolegliwości skórne, a z kolei mikrobiom jelitowy wydaje się uczestniczyć w patofizjologii wielu chorób zapalnych. Stale rosnąca liczba dowodów naukowych sugeruje istnienie osi jelitowo-skórnej oraz powiązanie przewlekłych dermatoz zapalnych z niezrównoważonym mikrobiomem jelitowym. Nie ulega wątpliwości, że uznanie roli mikrobioty jelitowej w zachowaniu zdrowia oraz w patogenezie wielu schorzeń przyczyniło się do wzrostu popularności jej modyfikacji. Wiadomo, iż na skład mikrobiomu wpływ wywierają probiotyki, prebiotyki i synbiotyki, które okazały się korzystne w zapobieganiu i/lub wspomaganiu leczenia przewlekłych chorób skóry, w tym trądziku pospolitego, atopowego zapalenia skóry i łuszczycy. Warto zauważyć, że brakuje aktualnie badań, które sugerowałyby potencjalną rolę przyjmowania prebiotyków i/lub określonych szczepów bakterii probiotycznych w profilaktyce, bądź wspomaganiu leczenia łojotokowego zapalenia skóry. W tej intensywnie rozwijającej się dziedzinie nauki przyszłe dobrze zaprojektowane badania powinny poszerzyć naszą wiedzę w zakresie złożonych mechanizmów leżących u podstaw osi jelito – skóra oraz zbadać potencjał terapeutyczny długoterminowej modyfikacji mikrobiomu jelitowego w przypadku pacjentów z przewlekłymi, nawrotowymi dermatozami.

Jakie są kluczowe wnioski?

W świetle aktualnych dowodów naukowych uważa się, że dieta ma wpływa na rozwój i przebieg łojotokowego zapalenia skóry. Rezultaty ostatnich badań wykazały, iż dieta o wysokiej zawartości owoców może obniżać ryzyko wystąpienia łojotokowego zapalenia skóry, natomiast dieta zachodnia bogata w czerwone mięso (zwłaszcza smażone) i produkty o wysokim stopniu przetworzenia (słodycze, słone przekąski, słodkie napoje, dania typu fast-food) wiąże się z istotnym wzrostem ryzyka rozwoju choroby.

Martwisz się o swoje zdrowie i szukasz pomocy doświadczonego dietetyka klinicznego? Chcesz poprawić swoje nawyki żywieniowe i wygląd skóry? Zastanawiasz się, jak zwiększyć poziom energii i znaleźć motywację do zmiany stylu życia na bardziej zdrowy? Nie wahaj się skorzystać z mojego wsparcia. Zaufaj doświadczonemu specjaliście, który pomógł dotychczas setkom podopiecznych wypracować prawidłowe nawyki żywieniowe i poprawić stan zdrowia oraz wygląd sylwetki. Koniecznie zapoznaj się z moją ofertą współpracy.

Wizytę błyskawicznie umówisz kontaktując się przez adres e-mail: kontakt@mateuszdurbas.pl

UWAGA - kopiowanie oraz rozpowszechnianie treści jest zabronione przez Mateusz Durbas Dietetyk Kliniczny © 2021. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.).