Glutamina – stanowi materiał energetyczny dla komórek jelita cienkiego (enterocytów), chroni błonę śluzową jelita przed atrofią. Wzmacnia mechanizmy odpornościowe organizmu i nie dopuszcza do translokacji bakteryjnej.

Arginina – stymuluje aktywność układu immunologicznego, poprawia sprawność fizyczną, pracę przysadki mózgowej, przyspiesza gojenie ran oraz zapobiega hiperamonemii (podwyższony poziom amoniaku we krwi).

Lizyna – jest potrzebna do wzrostu i rozwoju chrząstki stawowej, laktacji, syntezy nukleotydów. Bierze udział w produkcji hormonów, enzymów, przeciwciał, a także w odnawianiu tkanek.

Fenyloalanina – wchodzi w skład większości białek ustrojowych, uczestniczy w biosyntezie kolagenu oraz substancji barwnikowych (melanin). Jest niezbędna do produkcji hormonów tarczycy, rdzenia nadnerczy oraz do prawidłowego rozwoju organizmu i pracy układu nerwowego.

Metionina – niezbędna do wzrostu organizmu, a także syntezy ważnych związków, takich jak cholina, czy kreatyna. Bierze udział w przemianie tłuszczów oraz ochrania komórki wątrobowe.

Treonina – jest potrzebna do produkcji przeciwciał, prawidłowej pracy tarczycy, ośrodkowego układu nerwowego oraz do tworzenia kolagenu i przyswajania składników odżywczych.

Tryptofan – jest prekursorem serotoniny, neurotransmitera regulującego funkcje ośrodkowego układu nerwowego. Bierze również udział w syntezie niacyny, w rozmnażaniu oraz laktacji.

BCAA (Leucyna, Izoleucyna, Walina) - główną funkcją biologiczną rozgałęzionych aminokwasów jest pobudzanie biosyntezy białek oraz zwiększanie wydzielania niektórych hormonów anabolicznych. Wpływają na budowę suchej masy mięśniowej, redukcję tkanki tłuszczowej, zmniejszenie odczuwanego zmęczenia organizmu oraz katabolizmu białek mięśniowych zachodzącego podczas intensywnego wysiłku fizycznego.

Tiamina (witamina B₁) – uczestniczy w procesach energetycznych, zwłaszcza związanych z przemianą węglowodanów, a także bierze udział w różnych czynnościach układu nerwowego. Występuje ścisły związek pomiędzy zapotrzebowaniem na tiaminę, a ilością dostarczanej energii do organizmu. Wyższe zapotrzebowanie na witaminę B₁ występuje u palaczy oraz u osób nadużywających alkoholu, herbaty, bądź kawy.

Ryboflawina (witamina B₂) – wchodzi w skład enzymów przyspieszających szereg reakcji utleniania i redukcji. Bierze udział w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów. Zapotrzebowanie na ryboflawinę wzrasta wraz ze zwiększonym zapotrzebowaniem energetycznym organizmu, m.in.: przy intensywnym wysiłku fizycznym, przewlekłym stresie, czy w okresie intensywnego wzrostu.

Niacyna (witamina B₃) – jest składnikiem wielu enzymów tkankowych biorących udział w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów. Jet witaminą niezbędną do prawidłowej pracy mózgu, obwodowego układu nerwowego, a także do syntezy niektórych hormonów.

Kwas pantotenowy (witamina B₅) - uczestniczy w wielu istotnych reakcjach fizjologicznych związanych z przemianami białek, tłuszczów i węglowodanów. Jest niezbędny w reakcjach dostarczających energii do syntezy wielu związków, m.in.: hormonów, neurotransmiterów, fosfolipidów, cholesterolu, porfiryny (składnik hemoglobiny) oraz przeciwciał.

Witamina B₆ – występuje w osoczu krwi i odgrywa kluczową rolę w przemianach zachodzących w organizmie. Bierze udział w syntezie hemu do hemoglobiny, a zaburzenie tej syntezy prowadzi do anemii. Jest koenzymem dla kilku kluczowych enzymów w przemianach aminokwasów, kwasów tłuszczowych, fosfolipidów i cholesterolu. Wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego oraz uczestniczy jako koenzym w syntezie niacyny z tryptofanu.

Biotyna (witamina B₇) – wchodzi w skład wielu enzymów, które ogrywają istotną rolę w glukoneogenezie i syntezie kwasów tłuszczowych, a także metabolizmie propionianu oraz katabolizmie aminokwasów rozgałęzionych.

Kwas foliowy (witamina B₉) – jest niezbędny do prawidłowej pracy układu nerwowego, sercowo-naczyniowego i krwiotwórczego. Pełni podstawowe funkcje w procesie wzrostu, rozwoju i rozmnażania wszystkich komórek ustroju. Bierze aktywny udział w regulacji, tworzeniu i dojrzewaniu krwinek czerwonych (erytrocytów) oraz przekształcaniu homocysteiny do metioniny.

Witamina B₁₂ – jest kluczowa do poprawnego funkcjonowania wszystkich komórek ustroju. Bierze udział w syntezie białek i kwasów nukleinowych oraz w przemianach tłuszczu,  węglowodanów, a także w tworzeniu elementów morfotycznych krwi i otoczek mielinowych.

Witamina C – naturalny przeciwutleniacz, który bierze udział w syntezie kolagenu, w stymulacji układu odpornościowego, we wchłanianiu żelaza niehemowego oraz zapobieganiu zmianom miażdżycowym. Zapotrzebowanie na kwas askorbinowy jest zwiększone u sportowców, kobiet w ciąży, cukrzyków, palaczy, osób nadużywających alkoholu oraz podczas długotrwałego narażenia na czynniki stresowe.

Piśmiennictwo:

1. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2014.
2. Grzymisławski M., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego, Wyd. Naukowe PWN, 2011.
3. Murray R.K., Granner D.K., Redwell V.W.: Biochemia Harpera. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013.

Źródło: http://www.activlab.pl/pl/n/777