Potas niewątpliwie należy do niezbędnych składników mineralnych w diecie człowieka. Ten istotny dla zdrowia makroelement bierze udział w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, równowagi kwasowo-zasadowej i ciśnienia osmotycznego komórek, a także odgrywa ważną rolę w metabolizmie białek i węglowodanów, jak również aktywuje liczne enzymy ustrojowe. Potas wspiera także funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego (m.in. odpowiada za prawidłowe skurcze mięśni i przewodzenie impulsów nerwowych), uczestniczy w wydzielaniu hormonów oraz reguluje ciśnienie tętnicze krwi i rytm pracy serca.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi normami żywienia dla populacji Polski opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia oraz zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jak również Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wystarczające spożycie potasu dla dorosłych kobiet i mężczyzn powinno wynosić 3500 mg na dobę. Pierwiastek ten znajduje się niemal we wszystkich produktach żywnościowych, aczkolwiek do pokarmów charakteryzujących się jego najwyższą zawartością zaliczamy:
- kakao i jego przetwory,
- owoce suszone (np. morele, daktyle, figi, rodzynki, śliwki),
- warzywa (np. pomidory i ich przetwory, natka pietruszki, korzeń pietruszki, brokuły, ziemniaki, bataty, buraki, boćwina, seler naciowy i korzeniowy, papryka, marchew, czosnek, pasternak, kapusta, brukselka, kalarepa, szparagi, cukinia),
- orzechy, pestki, nasiona (np. pestki dyni, migdały, orzechy arachidowe, włoskie, pistacjowe, laskowe, nerkowca, mak, nasiona słonecznika, sezamu, siemię lniane),
- suche nasiona roślin strączkowych (np. soja, fasola, soczewica, groch),
- pełnoziarniste produkty zbożowe (np. kasza gryczana, jęczmienna, otręby, zarodki, pieczywo żytnie, płatki owsiane, płatki żytnie, jęczmienne, ryż brązowy, musli),
- owoce (np. awokado, banan, morele, porzeczki, kiwi, grejpfrut),
- mięso i ryby (np. drób, wołowina, wieprzowina, dorsz, makrela, łosoś, pstrąg, halibut, mintaj),
- grzyby (np. pieczarki).
Niedobór potasu w diecie (np. w wyniku przestrzegania niskoenergetycznej diety redukcyjnej i wykonywania jednocześnie intensywnych ćwiczeń fizycznych, zwłaszcza długotrwałych o charakterze wytrzymałościowym), a co za tym idzie nieprawidłowa jego zawartość w surowicy krwi, którą fachowo określa się jako hipokaliemię, może skutkować rozmaitymi następstwami zdrowotnymi takimi jak chociażby zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi, choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, zawału serca, cukrzycy typu 2, czy kamicy nerkowej. Nadmierne ilości spożytego potasu z dietą u zdrowych osobników są wydalane przez prawidłowo funkcjonujące nerki i zazwyczaj nie stanowią poważnego zagrożenia dla życia oraz zdrowia ludzkiego, niemniej jednak zbyt wysoka podaż potasu w szczególności pochodzącego z suplementów diety może przyczyniać się do negatywnych konsekwencji zdrowotnych w postaci zaburzeń pracy układu sercowo-naczyniowego, mięśniowego, a także nerwowego.
Piśmiennictwo:
- Weaver C.M.: Potassium and health. Adv Nutr. 2013 May 1;4(3):368S-77S. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3650509/
- EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA): Scientific opinion on dietary reference values for potassium. EFSA Journal. 2016, 14, 10, 4592. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.2903/j.efsa.2016.4592
- Stone M.S., Martyn L., Weaver C.M.: Potassium Intake, Bioavailability, Hypertension, and Glucose Control. Nutrients. 2016 Jul 22;8(7). pii: E444. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4963920/
- Vinceti M., Filippini T., Crippa A. i wsp.: Meta-Analysis of Potassium Intake and the Risk of Stroke. J Am Heart Assoc. 2016 Oct 6;5(10). pii: e004210. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5121516/
- Normy żywienia dla populacji Polski, pod red. Mirosława Jarosza. Instytut Żywności i Żywienia, 2017. https://ncez.pl/aktualnosci/znowelizowane-normy-zywienia-2017
Źródło fotografii: pixabay.com
