Kryteria Rzymskie IV opublikowane trzy lata temu określiły czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego jako dysfunkcję interakcji jelita – mózg ze względu na fakt, iż symptomy schorzenia są generowane się nie tylko wskutek nieprawidłowej pracy układu trawiennego, lecz są wynikiem złożonego współdziałania takich czynników jak dysbioza jelitowa, zmieniona sygnalizacja osi mózgowo-jelitowej oraz rozregulowanie funkcjonowania centralnego układu nerwowego.
Zespół jelita nadwrażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) to z całą pewnością najbardziej rozpowszechnione zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego, dotykające około 10 – 15 % populacji, a jego rozpoznanie wymaga nawracającego bólu brzucha związanego z co najmniej dwoma z trzech następujących kryteriów: wypróżnianie, zmiana częstotliwości wypróżnień i zmiana w konsystencji stolca.
Przeprowadzone dotychczas badania naukowe wskazują, że zjawisko lęku związanego z chorobą przewodu pokarmowego (ang. Gastrointestinal-Specific Anxiety, GSA), czyli obaw przed zagrożeniami fizycznymi, następstwami psychologicznymi i społecznymi dolegliwości ze strony układu trawiennego, wpływa na nasilenie objawów oraz jakość życia u pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego. W fachowej literaturze lęk GSA definiuje się jako odpowiedź poznawczą, afektywną i behawioralną wynikającą ze strachu przed odczuciami ze strony przewodu pokarmowego, objawami żołądkowo-jelitowymi i kontekstem, w którym występują te doznania trzewne i symptomy.
Na przykład strach przed doznaniami trzewnymi i dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego jest silnie powiązany z sytuacjami obejmującymi wizyty w restauracjach, uczestnictwo w imprezach oraz wizyty po raz pierwszy w miejscach, w których wyposażenie łazienki jest nieznane lub jest ona trudno dostępna. Takie doświadczenia mogą powodować szczególne reakcje poznawcze lub behawioralne u pacjentów z IBS, którzy mogą angażować się w zachowania unikowe, które prowadzą do zwiększenia poziomu odczuwanego lęku specyficznego dla choroby przewodu pokarmowego, zwiększenia czujności i uwagi na doznania trzewne oraz do nadmiernej reakcji na odczucia trzewne o niskim stopniu.
Zaobserwowano, że w porównaniu z osobami zdrowymi pacjenci z IBS charakteryzują się znacznie wyższym poziomem lęku związanego z chorobą przewodu pokarmowego i co więcej, jest on bardziej nasilony w przypadku chorych z cięższymi objawami żołądkowo-jelitowymi, a także u osób na ogół lękliwych, z współwystępującą depresją oraz niskim statusem społeczno-ekonomicznym, jednak niezależnie od podtypu IBS. W ostatnich latach opracowany został tzw. wskaźnik wrażliwości trzewnej (ang. The Visceral Sensitivity Index, VSI), który stanowi użyteczne i wiarygodne narzędzie w celu oceny lęku specyficznego dla choroby przewodu pokarmowego u pacjentów z IBS oraz stopnia wrażliwości narządów wewnętrznych. Wyniki opublikowanych do chwili obecnej prac naukowych wykazały, że zwiększanie się poziomu lęku GSA u osób chorych z zespołem jelita nadwrażliwego jest związane z nasileniem objawów ze strony przewodu pokarmowego, co sugeruje, że lęk GSA jest ważnym punktem końcowym dla interwencji mającej na celu obniżenie jego wysokiego poziomu, a tym samym uzyskanie poprawy jakości życia pacjentów z IBS.
Przeczytaj cały artykuł z dostępnym piśmiennictwem na blogu Muscle Zone
