Żywienie i jego rola w harmonijnym rozwoju młodego organizmu

Żywienie to jeden z najistotniejszych czynników środowiskowych, kształtujących rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży. Odpowiednie spożycie składników pokarmowych ma kluczowe znaczenie na każdym etapie życia człowieka, jednak we wczesnym jego okresie jest ono wyjątkowo ważne. Pokarm powinien zaspokajać podstawowe zapotrzebowanie organizmu niezbędne do utrzymania procesów fizjologicznych oraz potrzeb związanych z aktywnością fizyczną, a także dostarczać składników odżywczych koniecznych do procesów harmonijnego i intensywnego wzrastania młodego organizmu. Coraz większa liczba danych naukowych wskazuje również na odległy wpływ wczesnego żywienia na stan zdrowia w wieku dorosłym.

Żywność przetworzona – zagrożenie dla naszych dzieci

Duży wybór i zwiększona dostępność potraw wysokoenergetycznych w dzisiejszych czasach, a także spożywanie wysoko przetworzonych gotowych dań, brak dyscypliny żywieniowej oraz ruchu przyczyniają się do zwiększania liczby dzieci i młodzieży z nadwagą oraz otyłością w Polsce. Według Prof. Mirosława Jarosza i Dr Ewy Rychlik, z powodu nadmiernej masy ciała, cierpi blisko 14% dzieci w naszym kraju. W Europie, nadmierną masę ciała obserwuje się u około 20% dzieci, z czego u 5% z nich zdiagnozowano otyłość. Główną przyczyną nadmiernego przyrostu masy ciała są nieprawidłowe nawyki żywieniowe związane najczęściej z wysoką konsumpcją przetworzonych produktów oraz zbyt mała aktywność fizyczna.

Koniecznie posiłek do szkoły przygotowany w domu

Warto podkreślić, że rodzice są wzorem do naśladowania dla swoich dzieci i to oni przede wszystkim powinni dbać o kształtowanie poprawnych nawyków żywieniowych u siebie i swoich pociech. Bardzo skutecznym rozwiązaniem w celu ograniczenia konsumpcji żywności mocno przetworzonej przez dziecko jest przygotowanie posiłku do szkoły w domu wspólnie z rodzicem lub rodzicami.

Poniżej przedstawiam kilka przykładów prostego, a zarazem wartościowego posiłku do szkoły dla dziecka:

1.  Kanapki z pełnoziarnistego pieczywa (żytnie na zakwasie, graham, bezglutenowe: gryczane, gryczano-jaglane) z warzywami (ogórek zielony, rzodkiewka, pomidor, sałata zielona) i chudą wędliną, domowej roboty pieczenią, pastą jajeczną, rybną, bądź nabiałem (ser żółty, ser twarogowy).
2.  Produkty mleczne naturalne i niesłodzone: kefir, jogurt, maślanka (jeżeli dziecko nie ma zdiagnozowanej alergii, bądź nietolerancji pokarmowej).
3.  Owoce świeże – jabłka, banany, winogrona, gruszki, nektarynki, brzoskwinie, borówki, kiwi, pomarańcza, maliny, awokado, etc.
4.  Owoce suszone – daktyle, figi, żurawina, morele, rodzynki (najlepiej niesiarkowane i niesłodzone dodatkowo).
5.  Orzechy i ziarna – laskowe, włoskie, brazylijskie, migdały, pestki dyni (jednorazowa porcja 1-3 garści; w przypadku orzechów brazylijskich 1-5 sztuk).
6.  Świeżo wyciskane soki warzywne, owocowe lub mieszane (również szeroko dostępne jednodniowe) jako alternatywa dla słodkich napojów gazowanych i energetyzujących.

Warzywa i owoce w diecie

Warzywa i owoce powinny być składnikiem codziennej diety naszego dziecka ze względu na atrakcyjną zawartość witamin (C, E, β-karotenu, kwasu foliowego), składników mineralnych (m.in. magnezu, potasu, wapnia, sodu) oraz błonnika pokarmowego. Zdecydowana większość warzyw i owoców charakteryzuje się wysoką zawartością wody w stosunku do masy i objętości świeżych pokarmów, dzięki czemu ich wartość energetyczna jest względnie mała, nawet przy spożyciu dużych porcji. Dodatek do każdego posiłku owoców, a zwłaszcza warzyw ze względu m.in. wysoką zawartość włókna pokarmowego będzie nasilał odczuwaną przez dziecko sytość. Stosunek ilości spożywanych warzyw i owoców powinien wynosić w prawidłowo zbilansowanej diecie 3:1 (trzykrotnie więcej warzyw w porównaniu do owoców).

Zachowajmy zdrowy rozsądek w podejściu do żywienia

Pragnę podkreślić na koniec artykułu, że nie należy zabraniać dziecku całkowicie spożywania produktów wysokokalorycznych i wysoko przetworzonych, lecz uczyć je umiejętnego korzystania z szerokiej oferty żywności oferowanej nam przez jej producentów. Sięganie raz w tygodniu po szklankę słodkiego napoju gazowanego, bądź średniej wielkości paczkę ulubionych chipsów nie zrobi krzywdy większości dzieciom. Ważne jest, aby rodzic zachęcał dziecko do wspólnego przygotowywania zdrowych potraw i spożywania ich w gronie rodzinnym. W ten sposób młody człowiek poznaje składniki dań, kryteria ich doboru przez rodzica i uczy się prawidłowych, prozdrowotnych nawyków żywieniowych na długie lata. 

Bibliografia:
1. Kwiecień E i wsp. Ocena zwyczajów żywieniowych dzieci w wieku szkolnym w aspekcie występowania otyłości. Probl Hig Epidemiol  2017, 98(3): 260-265.
2. Mikoś M, Mikoś M, Mikoś H i wsp. Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży. Now Lek 2010, 79(5): 397-402.
3. Jarosz M, Rychlik E. Otyłość wyzwaniem zdrowotnym i cywilizacyjnym. Post Nauk Med 2011, 9: 712-717.
4. Kosti RI, Panagiotakos DB. The epidemic of obesity in children and adolescents in the world. Cent Eur J Public Health 2006, 14(4): 151-159.
5. Falkowska A, Stefańska E, Ostrowska L. Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 10-12 lat o zróżnicowanym stopniu odżywienia. Endokrynol Otył Zab Przem Mat 2011, 7(4): 222-228.

Źródło - czasdzieci.pl