Czy boostery testosteronu rzeczywiście są skuteczne?

Wpływ testosteronu na organizm osoby aktywnej fizycznie

Testosteron jest uważany za jeden z najsilniejszych, naturalnie wydzielanych w naszym organizmie hormonów steroidowych o działaniu anaboliczno-androgennym. Jego działanie biologiczne obejmuje promowanie poprawy siły mięśni oraz wzrostu masy mięśniowej poprzez stymulację syntezy białek (efekt anaboliczny) i hamowanie ich degradacji (efekt antykataboliczny). Ponadto krążący w krwiobiegu testosteron zwiększa stężenie innych hormonów o działaniu anabolicznym, a także wpływa bezpośrednio na receptory androgenowe i komórki satelitowe mięśni szkieletowych, czego rezultatem jest szerokie spektrum procesów przyczyniających się do syntezy białek oraz zwiększenia rozmiarów tkanki mięśniowej. Testosteron jest zatem ważnym modulatorem masy i siły mięśniowej zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, niemniej jednak nie do końca obecnie wiadomo, czy wzrost jego stężenia w zakresie wartości fizjologicznych (u mężczyzn testosteron całkowity: 260 – 1000 ng/dl, a testosteron wolny: 50 – 210 ng/l) jest równoznaczny z poprawą siły oraz hipertrofią mięśniową.

 

Suplementy podnoszące poziom testosteronu

W związku z tym, iż testosteron dostarczony w sposób egzogenny, poprzez iniekcję domięśniową, skutkuje wyraźnym zwiększeniem siły i masy mięśniowej to jednak liczna grupa osób trenujących siłowo poszukuje bezpieczniejszej dla zdrowia alternatywy do której potencjalnie należą suplementy diety podnoszące poziom testosteronu w organizmie. Wśród substancji aktywnych, które powszechnie znajdują się w tego typu preparatach możemy wyróżnić:

  • Kwas D-asparaginowy (D-AA),
  • Cynk,
  • Magnez,
  • Witamina B6,
  • Ekstrakt z żeń-szenia,
  • Witaminę D,
  • Tribulus Terrestris (Buzdyganek naziemny),
  • Ekstrakt z Ashwagandhy (Witania ospała),
  • Ekstrakt z kozieradki pospolitej,
  • Ekstrakt z korzenia Maca,
  • Wyciąg z palmy sabałowej (Saw Palmetto).

 

Kwas D-asparaginowy (D-AA)

Kwas D-asparaginowy jest aminokwasem naturalnie syntetyzowanym w naszym organizmie, który spełnia istotną funkcję w układzie neuroendokrynnym, jak również w procesie rozwoju systemu nerwowego. Uważa się, że poprzez wpływ na wzrost StAR, a więc białka ostrej regulacji steroidowej, D-AA może pośrednio zwiększać stężenie testosteronu w organizmie. W jednym z badań z udziałem zdrowych, nietrenujących mężczyzn w wieku 27 – 37 lat z wyjściowo niskim poziomem testosteronu zaobserwowano korzystny wpływ suplementacji D-AA na stężenie LH (hormonu luteinizującego) i testosteronu, aż u 87% uczestników badania. Z kolei w opublikowanych dotychczas pracach z udziałem osób aktywnych fizycznie z wyjściowo wyższym stężeniem testosteronu nie odnotowano istotnego wzrostu poziomu testosteronu całkowitego oraz wolnego wskutek przyjmowania D-AA. Rezultaty przytoczonych badań sugerują, że korzyści z suplementacji kwasem D-asparaginowym w zakresie podniesienia poziomu testosteronu mogą odnieść przede wszystkim osoby, które nie są na co dzień aktywne fizycznie, w szczególności nie trenują siłowo.

 

Witamina D

Osoby aktywne fizycznie, których treningi odbywają się głównie w pomieszczeniach zamkniętych są niewątpliwie narażone na wysokie ryzyko niedoboru witaminy D. Z całą pewnością należy podkreślić, że zachowanie właściwego poziomu wspomnianej witaminy ma istotny wpływ na funkcjonowanie organizmu ze względu na jej szerokie spektrum działania.  Pomimo, iż pojawiają się również liczne doniesienia sugerujące pozytywne oddziaływanie suplementacji witaminą D na stężenie testosteronu w surowicy, szczególnie u mężczyzn to jednak brakuje obecnie przekonujących dowodów, aby potwierdzić tę hipotezę i w związku z tym potrzebne są kolejne dobrze zaprojektowane badania w tym obszarze.

 

ZMA

ZMA to produkt, który zawiera w swoim składzie kombinację trzech składników takich jak: magnez, cynk oraz witamina B6 w odpowiednich ilościach. Mimo, iż opracowana formuła ma na celu potencjalne działanie anaboliczne wskutek uzupełnienia deficytów cynku oraz magnezu na które narażeni są sportowcy to jednak dotychczas przeprowadzone badania z udziałem osób regularnie trenujących nie potwierdziły skuteczności ZMA jako środka zwiększającego poziom całkowitego, jak również wolnego testosteronu. Aktualnie dostępnych jest niewiele rzetelnych dowodów naukowych sugerujących zasadność stosowania ZMA w celach anabolicznych, niemniej jednak w przypadku rzeczywiście stwierdzonych niedoborów cynku i/lub magnezu u sportowców, podjęcie suplementacji tymi związkami w odpowiednich formach i za pomocą wysokiej jakości preparatu może być bardzo pomocnym rozwiązaniem.

 

Tribulus Terrestris

Tribulus Terrestris, czyli inaczej roślina zielna o nazwie buzdyganek naziemny, która znajduje się w licznych ziołowych suplementach diety, promowanych w celu uzyskania znacznych przyrostów siły i masy mięśniowej u osób aktywnych fizycznie. Opublikowane do chwili obecnej prace naukowe z udziałem ludzi wskazują, że systematyczne przyjmowanie buzdyganka naziemnego nie wiąże się z istotnym wzrostem poziomu testosteronu w surowicy, ani z wyraźną poprawą siły mięśni czy zwiększeniem beztłuszczowej masy ciała. Warto dodać, że na ogół osoby suplementujące Tribulus Terrestris obserwują u siebie przede wszystkim wzrost libido, poprawę samopoczucia oraz zwiększenie poziomu energii.

 

Ashwagandha

Ashwagandha znana wśród miłośników zdrowego stylu życia również jako witania ospała czy żeń-szeń indyjski, należy do grupy tzw. adaptogenów, a więc związków pochodzenia naturalnego ułatwiających przystosowanie się organizmu do niesprzyjających warunków środowiskowych, które charakteryzują się szerokim spektrum działania. Oprócz licznych prozdrowotnych właściwości, dodatkowa suplementacja wyciągiem z ashwagandhy może również zwiększać stężenie testosteronu, promować rozwój siły i masy mięśniowej u osób trenujących siłowo, a także poprawiać jakość nasienia i wspomagać leczenie męskiej niepłodności w wyniku regulacji hormonów reprodukcyjnych oraz wzrostu liczby plemników i ich ruchliwości.

 

Ekstrakt z kozieradki pospolitej

Nasiona kozieradki obfitują w związki steroidowe, takie jak glikozydy i saponiny, w tym zwłaszcza w diosgeninę, która wykazuje szereg korzystnych właściwości zdrowotnych. Rezultaty przeprowadzonych do chwili obecnej badań z udziałem ludzi, w tym osób aktywnych fizycznie wskazują, że długotrwałe przyjmowanie ekstraktu z kozieradki pospolitej może zwiększać poziom całkowitego i/lub wolnego testosteronu w surowicy oraz poprawiać funkcje seksualne u zdrowych dorosłych mężczyzn, jak również skutkować wzrostem siły mięśniowej w górnych i dolnych partiach ciała.

 

Ekstrakt z korzenia Maca

Sproszkowany korzeń Maca (Lepidium meyenii) jest powszechnym dodatkiem do diety wielu osób, które na co dzień interesują się tematyką zdrowego odżywiania, jak również sportowców rozmaitych dyscyplin. Na dzień dzisiejszy istnieją jednak wyraźnie ograniczone dowody skuteczności suplementacji ekstraktu z korzenia Maca w celu poprawy funkcji seksualnych oraz brak jakichkolwiek rzetelnych doniesień sugerujących pozytywny wpływ stosowania korzenia Maca na stężenie testosteronu u dorosłych mężczyzn.

 

Wyciąg z palmy sabałowej (Saw Palmetto)

Suplementy diety zawierające w swoim składzie wyciąg z palmy sabałowej cieszą się dużym zainteresowaniem szczególnie wśród pasjonatów treningów siłowych ze względu na potencjalne ochronne działanie tej rośliny polegające na hamowaniu konwersji testosteronu do dihydrotestosteronu (DHT) i zmniejszaniu ryzyka raka gruczołu krokowego u mężczyzn. Trudno jednak obecnie znaleźć dowody naukowe potwierdzające efektywność suplementacji Saw Palmetto w przypadku osób pragnących zwiększyć poziom testosteronu w surowicy a co więcej nie zaobserwowano również w dotychczas opublikowanych pracach naukowych korzystnego wpływu wyciągu z rośliny na marker PSA (swoisty antygen sterczowy) u mężczyzn powyżej 45 roku życia.

 

Piśmiennictwo:

  1. Vingren J.L., Kraemer W.J., Ratamess N.A. i wsp.: Testosterone physiology in resistance exercise and training: the up-stream regulatory elements. Sports Med. 2010 Dec 1;40(12):1037-53. doi: 10.2165/11536910-000000000-00000.
  2. Melville G.W., Siegler J.C., Marshall P.W.: Three and six grams supplementation of d-aspartic acid in resistance trained men. J Int Soc Sports Nutr. 2015 Apr 1;12:15. doi: 10.1186/s12970-015-0078-7.
  3. https://www.mp.pl/ (aktualne normy na testosteron wolny i całkowity).
  4. Kovac J.R., Pan M., Arent S. i wsp.: Dietary Adjuncts for Improving Testosterone Levels in Hypogonadal Males. Am J Mens Health. 2016 Nov;10(6):NP109-NP117. doi: 10.1177/1557988315598554.
  5. Kerksick C.M., Wilborn C.D., Roberts M.D. i wsp.: ISSN exercise & sports nutrition review update: research & recommendations. J Int Soc Sports Nutr. 2018 Aug 1;15(1):38. doi: 10.1186/s12970-018-0242-y.
  6. Topo E., Soricelli A., D’Aniello A. i wsp.: The role and molecular mechanism of D-aspartic acid in the release and synthesis of LH and testosterone in humans and rats. Reprod Biol Endocrinol. 2009;7:120. doi:  10.1186/1477-7827-7-120.
  7. Willoughby D.S., Leutholtz B.: D-aspartic acid supplementation combined with 28 days of heavy resistance training has no effect on body composition, muscle strength, and serum hormones associated with the hypothalamo-pituitary-gonadal axis in resistance-trained men. Nutr Res. 2013;33(10):803-10. doi: 10.1016/j.nutres.2013.07.010.
  8. Trummer C., Pilz S., Schwetz V. i wsp.: Vitamin D, PCOS and androgens in men: a systematic review. Endocr Connect. 2018 Mar;7(3):R95-R113. doi: 10.1530/EC-18-0009.
  9. Lerchbaum E., Pilz S., Trummer C. i wsp.: Vitamin D and Testosterone in Healthy Men: A Randomized Controlled Trial. J Clin Endocrinol Metab. 2017 Nov 1;102(11):4292-4302. doi: 10.1210/jc.2017-01428.
  10. Pilz S., Frisch S., Koertke H. i wsp.: Effect of vitamin D supplementation on testosterone levels in men. Horm Metab Res. 2011 Mar;43(3):223-5. doi: 10.1055/s-0030-1269854.
  11. Heijboer A.C., Oosterwerff M., Schroten N. i wsp.: Vitamin D supplementation and testosterone concentrations in male human subjects. Clin Endocrinol (Oxf). 2015 Jul;83(1):105-10. doi: 10.1111/cen.12711.
  12. Koehler K., Parr M.K., Geyer H. i wsp.: Serum testosterone and urinary excretion of steroid hormone metabolites after administration of a high-dose zinc supplement. Eur J Clin Nutr. 2009;63(1):65-70. doi: 10.1038/sj.ejcn.1602899.
  13. Wilborn C.D., Kerksick C.M., Campbell B.I. i wsp.: Effects of Zinc Magnesium Aspartate (ZMA) Supplementation on Training Adaptations and Markers of Anabolism and Catabolism. J Int Soc Sports Nutr. 2004 Dec 31;1(2):12-20. doi: 10.1186/1550-2783-1-2-12.
  14. Qureshi A., Naughton D.P., Petroczi A.: A systematic review on the herbal extract Tribulus terrestris and the roots of its putative aphrodisiac and performance enhancing effect. J Diet Suppl. 2014 Mar;11(1):64-79. doi: 10.3109/19390211.2014.887602.
  15. Rogerson S., Riches C.J., Jennings C. i wsp.: The effect of five weeks of Tribulus terrestris supplementation on muscle strength and body composition during preseason training in elite rugby league players. J Strength Cond Res. 2007 May;21(2):348-53. doi: 10.1519/R-18395.1.
  16. Wankhede S., Langade D., Joshi K. i wsp.: Examining the effect of Withania somnifera supplementation on muscle strength and recovery: a randomized controlled trial. J Int Soc Sports Nutr. 2015 Nov 25;12:43. doi: 10.1186/s12970-015-0104-9.
  17. Ambiye V.R., Langade D., Dongre S. i wsp.: Clinical Evaluation of the Spermatogenic Activity of the Root Extract of Ashwagandha (Withania somnifera) in Oligospermic Males: A Pilot Study. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:571420. doi: 10.1155/2013/571420.
  18. Sengupta P., Agarwal A., Pogrebetskaya M. i wsp.: Role of Withania somnifera (Ashwagandha) in the management of male infertility. Reprod Biomed Online. 2018 Mar;36(3):311-326. doi: 10.1016/j.rbmo.2017.11.007.
  19. Rao A., Steels E., Inder W.J. i wsp.: Testofen, a specialised Trigonella foenum-graecum seed extract reduces age-related symptoms of androgen decrease, increases testosterone levels and improves sexual function in healthy aging males in a double-blind randomised clinical study. Aging Male. 2016 Jun;19(2):134-42. doi: 10.3109/13685538.2015.1135323.
  20. Wankhede S., Mohan V.G., Thakrdesai P.: Beneficial effects of fenugreek glycoside supplementation in male subjects during resistance training: a randomized controlled pilot study. J Sport Health Sci. 2016;5(2):176–82. doi: 10.1016/j.jshs.2014.09.005.
  21. Poole C., Bushey B., Foster C. i wsp.: The effects of a commercially available botanical supplement on strength, body composition, power output, and hormonal profiles in resistance-trained males. J Int Soc Sports Nutr. 2010 Oct 27;7:34. doi: 10.1186/1550-2783-7-34.
  22. Shin B.C., Lee M.S., Yang E. i wsp.: Maca (L. meyenii) for improving sexual function: a systematic review. BMC Complement Altern Med. 2010 Aug 6;10:44. doi: 10.1186/1472-6882-10-44.
  23. Chauhan N.S., Sharma V., Dixit V.K.: A review on plants used for improvement of sexual performance and virility. Biomed Res Int. 2014;2014:868062. doi: 10.1155/2014/868062.
  24. Gonzales G.F., Córdova A., Vega K. i wsp.: Effect of Lepidium meyenii (Maca), a root with aphrodisiac and fertility-enhancing properties, on serum reproductive hormone levels in adult healthy men. J Endocrinol. 2003 Jan;176(1):163-8.
  25. Stone M., Ibarra A., Roller M. i wsp.: A pilot investigation into the effect of maca supplementation on physical activity and sexual desire in sportsmen. J Ethnopharmacol. 2009 Dec 10;126(3):574-6. doi: 10.1016/j.jep.2009.09.012.
  26. Bent S., Kane C., Shinohara K. i wsp.: Saw palmetto for benign prostatic hyperplasia. N Engl J Med. 2006 Feb 9;354(6):557-66.
  27. Brown G.A., Vukovich M.D., Reifenrath T.A. i wsp.: Effects of anabolic precursors on serum testosterone concentrations and adaptations to resistance training in young men. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2000 Sep;10(3):340-59.
  28. Andriole G.L., McCullum-Hill C., Sandhu G.S. i wsp.: The effect of increasing doses of saw palmetto fruit extract on serum prostate specific antigen: analysis of the CAMUS randomized trial. J Urol. 2013 Feb;189(2):486-92. doi: 10.1016/j.juro.2012.09.037.

 

Źródło fotografii: pixabay.com

 

Szukasz wsparcia doświadczonego dietetyka klinicznego i/lub sportowego pracującego odpowiedzialnie w oparciu o sprawdzone i rzeczywiście dowiedzione naukowo metody? Koniecznie zapoznaj się z moją ofertą współpracy.

Mateusz Durbas - ZnanyLekarz.pl
powrót do listy

Partnerzy